Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009

Ένας ιρλανδικός αιώνας (An Irish century)


Διαβάζω στον ιστότοπο "Προοδευτική Πολιτική" ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Conor Foley συνεργάτου της Βρετανικής Εφημερίδας Guardian, που κατά την ταπεινή γνώμη είναι μια από τις προοδευτικότερες της Ευρώπης.Διάβασα το κείμενο και στο πρωτότυπο και έχω την γνώμη ότι η μετάφραση πάσχει ελαφρά. Ακόμη και το τίτλο θα τον μετάφραζα πιο ελεύθερα "Ένας αιώνας ελεύθερης Ιρλανδίας". Παρόλα αυτά νομίζω ότι αναπαραγωγή για τους αναγνώστες του μπλογκ στην μητρική τους γλώσσα θα ήταν πολλαπλά ωφέλιμη.
Δεν γνωρίζω αν υπάρχει copyright για την Ελληνική Γλώσσα , αλλά θα παρακαλούσα τον διαχειριστή του ιστοτόπου αν συμβαίνει κάτι τέτοιο να με ειδοποιήσει για το κατέβασμα της μετάφρασης
"Η γιαγιά μου έκλεισε τα εκατό πριν μερικές ημέρες, και ολόκληρη η πολυάριθμη οικογένειά μου συνέκλινε στο Δουβλίνο από όλα τα μέρη της ιρλανδικής διασποράς για να γιορτάσει αυτά τα γενέθλια. Στη χώρα μας ξέρετε δεν έχουν ξεπεράσει πολλοί τα εκατό χρόνια. Η γιαγιά μου, όπως της γράφει σε μία επιστολή που της έστειλε επί τη ευκαιρία του γεγονότος η πρόεδρος της χώρα μας Μέρι Μακ 'Αλις (Mary McAleese)... «έζησε σε αξιομνημόνευτους καιρούς της ιστορίας της Ιρλανδίας και του κόσμου. Υπήρξε μάρτυρας μεγάλων αλλαγών στον τρόπο ζωής και στην εξέλιξη της τεχνολογίας, αδιανόητες το έτος γεννήσεώς της, το 1909».
Όταν γεννήθηκε η γιαγιά μου, η Ιρλανδία ήταν ακόμα βρετανική κτήση. Τα δέκατα γενέθλιά της, την 21η Ιανουαρίου 1919, συνέπεσαν με τη πρώτη σύγκληση του «Ντάιλ Έιρεαν», της ιρλανδικής εθνοσυνέλευσης που διακήρυξε την ανεξαρτησία της χώρας κι εξέλεξε την πρώτη επαναστατική κυβέρνηση, που εναντιώθηκε στην αποικιοκρατική κυριαρχία.
Όταν συγκλήθηκε αυτή η συνέλευση, τα περισσότερα μέλη της βρίσκονταν στην φυλακή ή στην παρανομία. Την ίδια εκείνη ημέρα, σε μία ενέδρα στην κομητεία του Τιπερέρι σκοτώθηκαν δύο αστυνομικοί. Έτσι πυροδοτήθηκε ο λεγόμενος «πόλεμος της ιρλανδικής ανεξαρτησίας» -ή αλλιώς ο «πόλεμος των καφέ-μαύρων».
Οι πλέον αιματηρές συγκρούσεις αυτού του πολέμου έλαβαν χώρα εν πολλοίς στη γενέτειρα της γιαγιάς μου, το δυτικό Κορκ. Πολλά από τα μέλη της πολυάριθμης οικογένειάς της ήταν μέλη του «ιρλανδικού δημοκρατικού στρατού» (IRA), συμπεριλαμβανομένου του μέλλοντος συζύγου της, του παππού μου. Δύο από τα ξαδέρφια της αιχμαλωτίστηκαν από τους Βρετανούς, που τους βασάνισαν έως θανάτου. 'Αλλοι πολέμησαν με την τρίτη ταξιαρχία του δυτικού Κορκ, που έγινε γνωστή με την επωνυμία «ιπτάμενη ομάδα του Τομ Μπάρι (Tom Barry)», μιας από τις ιρλανδικές ομάδες που κατάφερε βαρύτατα πλήγματα στις δυνάμεις κατοχής. Οι Βρετανοί επέδραμαν πολλές φορές στο σπίτι της γιαγιάς μου και μάλιστα ο πατέρας της συνελήφθη μια φορά, αλλά αφέθηκε ελεύθερος χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες.
Μετά τη συμφωνία του 1921 και τον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε, η γιαγιά μου μετανάστευσε και εργάστηκε για λίγο καιρό ως νοσηλεύτρια στο Λονδίνο, πριν επιστρέψει στην Ιρλανδία. Το 1945 παντρεύτηκε τον παππού μου. Στο Β' παγκόσμιο πόλεμο, δύο από τα αδέρφια της κατατάγηκαν στον βρετανικό στρατό, ο ένας εκ των οποίων μάλιστα υπηρέτησε ως πιλότος βομβαρδιστικού στη ΡΑΦ.
Η γιαγιά μου μεγάλωσε σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούσε τόσο απόλυτη φτώχεια που πολλοί από τους ασθενείς που επισκεπτόταν, στην πραγματικότητα πέθαιναν από πείνα. Ήταν ένας απομονωμένος κόσμος, στον οποίο οι άνθρωποι ήταν απολύτως δέσμιοι πατροπαράδοτων βεβαιοτήτων και η κοινωνική ομοιομορφία ήταν συντριπτική. Αν και ήταν αφοσιωμένη ρωμαιοκαθολική, η γιαγιά μου κάποτε εισηγήθηκε την εισαγωγή μιας γυναίκας στην γυναικολογική κλινική της Μέρι Στοπς (Marie Stopes), με αποτέλεσμα να παραπεμφθεί στο τοπικό πειθαρχικό υγειονομικό συμβούλιο.
Τα μισά από τα παιδιά της γιαγιάς μου μετανάστευσαν γιατί δεν εύρισκαν δουλειά. Με τα χρόνια έκαναν κι εκείνοι οικογένειες, κι έτσι στο τραπέζι για τα εκατοστά της γενέθλια ήμαστε πλέον ένα συνονθύλευμα Ιρλανδών, 'Αγγλων, Αμερικανών και Καναδών υπηκόων.
Ήταν η πρώτη φορά που ξαναβρισκόμουν στην Ιρλανδία μετά το γάμο ενός εξαδέλφου μου, έξι χρόνια πριν, και ενδιαφερόμουν να δω πόσο είχε εντωμεταξύ αλλάξει η χώρα. Ο «κέλτικος τίγρης» παραπαίει μετά τα χρόνια της ακμής, και η ανεργία και οι περικοπές μισθών είναι ο κανόνας. Μολοταύτα παραμένει μία πολύ πιο ευημερούσα κοινωνία από αυτή που θυμόμουν στα παιδικά μου χρόνια. Πέραν των εξωφρενικών τιμών (σχεδόν 5 ευρώ για ένα ποτήρι μπίρας), είναι πολύ πιο πολυεθνική, ενώ η ειρήνευση της Βορείου Ιρλανδίας έχει αλλάξει άρδην την αίσθηση της εθνικής μας ταυτότητας.
Η εξαιρετικά δημοφιλής πρόεδρος Μακ 'Αλις είναι η δεύτερη γυναίκα πρόεδρος της δημοκρατίας μας, και η πρώτη που κατάγεται από τη Βόρειο Ιρλανδία. Η οικογένειά της εκτοπίστηκε από το Μπέλφαστ από αγγλόφιλους «νομιμόφρονες» όταν ξέσπασαν «οι ταραχές» στη Βόρειο Ιρλανδία, αλλά η ίδια απέδειξε πως είναι άνθρωπος της συμφιλίωσης και της ενότητας. Κάποτε ο Ιόγκαν Χάρις (Eoghan Harris) ένας πρώην σταλινικός στόκος που κατάληξε δεξιός πολυλογάς, την είχε χαρακτηρίσει ως «κοινοτική ωρολογιακή βόμβα», αλλά δεν μπορώ να σκεφθώ πολλούς άλλους προέδρους που θα έμπαιναν στον κόπο να στείλουν στη γιαγιά μου μία επιστολή για τα γενέθλιά της.
Το προηγούμενο βράδυ πριν το γεύμα των γενεθλίων καθόμουν σε μία παμπ κι έβλεπα την τελετή ορκωμοσίας ενός άλλου προέδρου, του Μπάρακ Ομπάμα (Barack Obama), του οποίου η εκλογή συγκαταλέγεται προφανώς στα «αδιανόητα» στα οποία αναφερόταν στην επιστολή της η Μακ 'Αλις. Οι πάντες παρακολουθούσαμε σιωπηλοί και προσηλωμένοι το μάλλον σκυθρωπό του λόγο �εκτός από μια εξυπνάδα («Θεέ μου, άρχισαν κιόλας να τον πυροβολούν») που πέταξε κάποιος, όταν ακούστηκαν οι τιμητικοί κανονιοβολισμοί.
Εδώ και μήνες τραγουδάμε πως «κανείς δεν είναι τόσο Ιρλανδός σαν τον Μπάρακ Ομπάμα» -και πράγματι, κάποιος ανακάλυψε πως η μακρινή καταγωγή της οικογένειας της μητέρας του είχε κάποια σχέση με τη κομητεία του Όφαλι! Κι έστω κι αν δεν πιστεύουμε στ' αλήθεια πως «ο Μπάρακ είναι εξίσου Ιρλανδός με το δικό μας Τζον Κένεντι (John Kennedy)» υπάρχει παντού η αίσθηση πως εμείς, ο υπόλοιπος κόσμος, πετύχαμε μια νίκη με την εκλογή του.
Η υπόσχεση του Ομπάμα πως «θα σας τείνουμε το χέρι, αν προθυμοποιηθείτε να ξεσφίξετε τη γροθιά σας» περιγράφει σε μεγάλο βαθμό το πώς βλέπουν οι Ιρλανδοί, ρωμαιοκαθολικοί και διαμαρτυρόμενοι, την ειρηνευτική διαδικασία στη Βόρειο Ιρλανδία. Παρατηρώντας δε την εξέλιξη τόσο πολλών ανεξέλεγκτων διεθνών συγκρούσεων, που συζητιούνται στις στήλες αυτής της εφημερίδας, συχνά αναρωτιέμαι γιατί δεν υιοθετούν και άλλοι λαοί την ίδια στάση.
Η γιαγιά μου υποστήριζε πάντα την ειρήνευση στη Βόρειο Ιρλανδία και χαίρομαι πραγματικά που έζησε αρκετά για να τη δει να γίνεται πραγματικότητα. Ήταν πάντα της αφοσιωμένη στην οικογένειά της, και το σημαντικότερο δώρο γενεθλίων μου ήταν να της ανακοινώσω την επικείμενη γέννηση ενός ακόμα δισέγγονού της, ενός Βραζιλιάνου τούτη τη φορά. Ένα από τα πιο συγκινητικά συνθήματα της αμερικανικής προεκλογικής εκστρατείας ήταν: «η Ρόζα (Rosa) έκατσε για να πορευτεί ο Μάρτιν (Martin)· ο Μάρτιν πορεύτηκε για να "κατέβει" ο Ομπάμα· ο Ομπάμα "κατέβηκε" για να πετάξουν τα παιδιά μας». Πράγματι, νιώθω πια πιο ήσυχος πως η μεικτή καταγωγή του παιδιού μου δε θα το στιγματίσει, ούτε θα το εμποδίσει σε τίποτα. Ανεξαρτήτως αν ο Ομπάμα είναι η αιτία ή το προϊόν αυτής της εξέλιξης, δεν παύει να με γεμίζει χαρά.
Ό,τι πλησιέστερο είχαμε ποτέ σε έναν Ιρλανδό Ομπάμα, ήταν πιθανότατα ο Τσαρλς Στιούαρτ Πάρνελ (Charles Stewart Parnell), του οποίου όμως η φήμη καταστράφηκε από το διαζύγιό του, είκοσι χρόνια πριν γεννηθεί η γιαγιά μου. Χάρη στον Πάρνελ καταργήθηκε το λαομίσητο φεουδαλικό σύστημα και τέθηκαν οι βάσεις για αυτό που θα μπορούσε να είναι η ειρηνική ανεξαρτητοποίηση της Ιρλανδίας. Τελικά τον κατεδάφισαν οι αντιδραστικές κοινωνικές αξίες και η ασφυκτική επιρροή της ρωμαιοκαθολικής ιεραρχίας, που μειώθηκε σταδιακά μόνο κατά τη διάρκεια της μακράς ζωής της γιαγιάς μου. Καθώς πήγαινα προς το αεροδρόμιο, πέρασα εμπρός από το μνημείο του, και διάβασα για μία ακόμα φορά τα περίφημα λόγια της πλέον φημισμένης του ομιλίας. Τούτη τη φορά τα ένιωσα να με αγγίζουν παράδοξα, προσωπικά: «κανείς δεν έχει το δικαίωμα να καθορίζει τα όρια της χώρας του. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να πει στη χώρα του "μέχρι εκεί θα πας, μα όχι παρακάτω!"».

Πλήρες βιογραφικό του Κόνορ εδώ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου